2018 жылдың 3 шілдесінде Астана қаласында Қазақстан Республикасының Премьер-Министрі Бақытжан Сағынтаевтың төрағалығымен Kazakhstan Global Investment Roundtable 2018 (KGIR-2018) өтті.
Премьер-Министрдің айтуынша, 2017 жылдың қорытындысы бойынша Қазақстан экономикасының өсімі 4% -ды құрады. Сонымен қатар, шикізаттық емес секторлардың үлесі үштен екі есе өсуін қамтамасыз етті, бұл Қазақстан экономикасының шикізаттық емес секторларға сүйене бастағандығын көрсетеді. Doing business халықаралық рейтингісінде біз алты позиция бойынша 36-шы орынды иелендік: алты көрсеткіш бойынша жақсартулар бар - біз азшылық инвесторларды қорғау бойынша бірінші орынды иемденеміз. 2017 жылға тікелей шетелдік инвестициялардың жалпы түсімі шамамен 21 млрд. долларды құрады, бұл көлемнің төрттен бірі өңдеу өнеркәсібіне бағытталған - бұл 5,2 млрд. доллар, бұл 2016 жылға қарағанда 27% жоғары. Жалпы алғанда шетелдік инвестициялардың 50%-ы шикізаттық емес секторларға бағытталған. Осы жылы да оң динамика сақталған. 2018 жылдың 5 айында ірі инвесторлармен, соның ішінде Қытай, Түркия, АҚШ, БАӘ, Ұлыбритания және ЕО-ның 10 трансұлттық компанияларымен 69 жаңа жобаны жүзеге асыру туралы келісімдерге қол жеткізілді. Барлығы 2018 жылы жалпы сомасы 3,9 млрд доллар болатын 54 жоба аяқталды. Сондай-ақ, 6,8 млрд. долларға бағаланатын 63 жоба іске қосылады» - деді Премьер-Министр.
Оның айтуынша, өнеркәсіптің жоғары шектерін жасауға ерекше назар аударылуда. Мысалы, «Самұрық-Қазына» ҰӘҚ мұнай-химия өнеркәсібіндегі терең газ өңдеу және полиэтиленді өндіру жөніндегі жобалар бойынша жұмыс жасауда. Серіктестердің бірі Австрияның «Бореалис» концерні болып табылады.
«Біз басқа да инвесторларды осы жобаларға қатысуға шақырамыз. Мұның бәрі - елдегі қолайлы инвестициялық ахуалды және Қазақстанның беделді іскерлік әріптесі ретінде жоғары беделін растайтын ірі инвестициялық жобалар. Үкімет бұны жоғары бағалап, шетелдік инвесторлар үшін тартымды жағдай жасау саясатын жалғастыруға ниетті. Біз ұлттық заңнаманың халықаралық экономикалық және сауда ережелерімен үйлесімділігін күшейтеміз, ашық қарым-қатынастарды арттырамыз, меншік құқықтарын қорғауды жақсартамыз, заң үстемдігін қамтамасыз етеміз, бәсекелестікті көтермелеп, монополияны шектейміз. Біздің негізгі бағдарымыз - экономикалық ынтымақтастық және даму ұйымына мүше елдердің стандарттары» - деп қорытындылады Б.Сағынтаев.
Инвесторлар мойындады: Қазақстандағы іскерлік ахуал шынымен өте жағымды. Мәселен, ROTEC директорлар кеңесінің төрағасы Михаил Лифшицтің айтуынша, ол 2011 жылдан бері елде жұмыс істеп келеді және ешқашан қиындықтарға тап болмаған.
«Егер менен не жаман немесе не қолыңнан келмеді деп сұрасаңыз мен жауап таппаспын. Өйткені бұл жерде жұмыс істеу өте ыңғайлы. Бұл ешқандай жағымпаздық емес. Мен бұл өте жайлы мемлекет екенін айта аламын, ол жұмыс үшін де өте ыңғайлы» - деп сендірді ол.
KGIR-2018 аясында министрліктер мен ведомстволар басшылары Қазақстанның инвестициялық, экономикалық дамуы мен бәсекеге қабілеттілігі саласындағы инвестициялық мүмкіндіктерін таныстырып өтті.
«Әртараптандырылған экономикаға жаңа нарықтар құру», «Еуразиялық аймақтың логистикалық әлеуеті», «Қазақстандағы жекешелендіру бағдарламасының тиімділігін арттыру», «Қазақстанның энергетикалық әлеуеті - дамудың жаңа кезеңіне инвестициялар», «Агроөнеркәсіп: жаңа жібек жолының азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету», Астана халықаралық қаржы орталығы - еуразиялық қаржы нарықтарына кіру», «Еуразиялық цифрландыру күнтізбесі – 4.0 салалық инфрақұрылымды дамыту», «Металлургия және тау-кен өнеркәсібінің мүмкіндіктері» тақырыптарындағы дөңгелек үстел аясында Үкімет мүшелері Қазақстандағы жағдай туралы айтып, шетелдік инвесторларды Қазақстанға инвестиция салуға шақырды. энергетикалық әлеует бойынша дөңгелек үстел барысында «Қашағандағы мұнай өндіруді және мұнай өңдеуді арттыру күтілуде. Қарашығанақтың даму жоспары бар деңгейді қамтамасыз етеді. 2020 жылға дейін іске асыру мерзімі – 1,5 млрд.доллар. Теңіз кен орнында кеңейту жобасы аясында 30 мыңнан астам қазақстандық жұмыс істейді. Бұл жобаға салынған инвестициялар көлемі 38 миллиард доллардан асады. Соңғы екі жылдағы даму 11 миллиардтан асты, биылғы жылғы көрсеткіш - 7 миллиард АҚШ долларынан асады», - деп хабарлады энергетика министрі Қанат Бозымбаев.
Қазақстан Еуразияның жүрегінде, Еуропа мен Қытай арасында орналасқан. Орналасуына байланысты Қазақстанда бірқатар ірі инфрақұрылымдық жобалар жүзеге асуда: Қытай шекарасындағы Қорғас порты, Каспий теңізіндегі Ақтау порты, «Батыс Еуропа - Батыс Қытай» халықаралық транзиттік дәлізі дамып жатыр. Оған қоса, нарық көлемі 180 миллионға жуық адамды құрайтын Қазақстанның Еуразиялық экономикалық одаққа қосылуы инвесторлар үшін республика аумағында инвестициялық жобаларды тиімді іске асыру үшін қосымша мүмкіндіктер ашады. Инвесторлар өз өнімдерін Ресейдің, Беларусьтің, Қырғызстанның және Арменияның нарықтарына еркін жеткізе алады» - деді агроөнеркәсіптік кешен саласындағы инвестициялық мүмкіндіктерді паш еткен Премьер-Министрдің орынбасары, Ауыл шаруашылығы министрі Өмірзақ Шөкеев.
«Жүйелік өзгерістер өнеркәсіптің дамуына елеулі үлес қосады, оның тиімділігін арттыру үшін алғышарттар жасайды. Тұтастай алғанда, біз бұл заңның барынша жеңілдетілген процедураларды жеңілдетіп, оларды либералды және мөлдір болуын қалаймыз. Менің ойымша, бұл заң посткеңестік кеңістік үшін өте революциялық заң. Біз осы заң жобасы туралы сынды ең жақын әріптестерімізден естідік. Бірақ әлемдік тәжірибе біз осы бағытта қозғалуымыз керек екенін көрсетеді. Мен дұрыс таңдау жасағанымызға сенемін. Уақыт, әрине, көрсетеді, бірақ қазір біз инвесторлар тарапынан жаңа заңның жаңа нормалары бойынша жұмыс істеуге қызығушылық танытып отырмыз» - деді «Жер қойнауы туралы» жаңа кодексінің артықшылықтарын таныстырған Инвестициялар және даму министрі Жеңіс Қасымбек.
Дөңгелек үстелдер шеңберінде Қазақстанға неғұрлым инвазивті түрде тартымды ету туралы өз ұсыныстарын ұсынған халықаралық сарапшылар да өз ойларымен бөлісті.
«Үкімет жасай алатын ең маңызды нәрселердің бірі - адам капиталына инвестициялау. 1960-шы жылдары Ямайки және Сингапурдың ІЖӨ бірдей болды. Ямайка ауыл шаруашылығын дамыту жолын және тағы басқа салаларды таңдады, және олардың ІЖӨ көлемі жан басына шаққанда 5 мың АҚШ долларын құрады. Ал Сингапур адам капиталын дамытуды таңдады және бүгінгі күні олардың жан басына шаққандағы ЖІӨ-нің көлемі 53 мың долларды құрайды. Әрине, Ямайка мен Сингапурда Қазақстандағы сияқты жер қорлары жоқ, бірақ мен сіздерге Қазақстанды аймақтың ең жақсы мамандарын тартатын елге айналдыруды ұсынамын» - деді Milken Institute ірі талдау орталығының (Еуропа) басқарушы директоры Джеймс Моргон.
«Қазақстан 3-4 басымды секторға назар аударып, Еуропа мен Солтүстік Америкадан, Канададан және Құрама Штаттардан, Жапониядан, Кореядан, Ресейден, Қытайдан және басқа елдерден инвесторларды тарту үшін өте белсенді науқан жүргізуі қажет. Бұл оларға экономиканың жаңа секторларын дамытуға және дамытуға көмектесу үшін қажет. Менің зерттеуім олар Қазақстанның дамуында маңызды рөл атқаратындығын көрсетеді» - дейді Джорджтаун университетінің халықаралық бизнес және қаржы профессоры Теодор Х Моран. Бұл бағыттардың арасында локомотивтер өндірісі мен ауыл шаруашылығы да болуы керек.
KGIR-2018-ге 700-ден астам қонақтар қатысты, оның ішінде 550 шетелдік инвесторлар.
Kazakhstan Global Investment Roundtable шеңберінде жалпы құны 4,8 млрд. АҚШ долларын құрайтын 30 коммерциялық құжаттарға қол қойылды, ол жоғары технологиялық жобаларға инвестиция тартуға және ел экономикасының барлық салаларын қамтуға қолайлы:
- фармацевтика саласында: «Kazakh Invest» және «ТНК Servier JSC» компанияларының арасындағы фармацевтикалық препараттарды өндіру жөніндегі жобаны жүзеге асыру туралы өзара түсіністік меморандумы;
- машина жасау саласында: Қарағанды облысының әкімдігі мен Hebei Hua Tong Cable компаниясы мен т.б. арасында кабель өнімдерін өндіру бойынша жобаны жүзеге асырудың жол картасы.
- жеңіл өнеркәсіп саласында: бірінші кезеңде гофрленген картон пакеттерін өндіру бойынша интеграцияланған зауыт салу және екінші кезеңде ақ және қоңыр қағаздар жасау туралы «Kazakh Invest» және «Cukurova Holding» түрік компаниясы арасындағы меморандум. Шикізат ретінде гипс картон пакеттерін шығаруға арналған қайталама макулатура қолданылады. Сондай-ақ, иірілген жіп пен мата өндіретін зауытты іске асыру туралы келісімге қол жеткізілді. Бұдан басқа, Алматы облысындағы қамысты қағаз өнімдерін өндіру туралы меморандумға қол қойылды.
- агроөнеркәсіптік кешен саласында: Eursian Agro Holding компаниялар тобы мен Австралиялық Cedar Meats Australia компаниясымен ет өңдеу зауытының жобасын жүзеге асыру туралы ынтымақтастық туралы меморандум. Бұдан басқа, «Kazakh Invest» және «Agro Best Group» түрік компаниясы арасында өзара түсіністік туралы меморандумға қол қойылды, оған сәйкес өсімдік қорғау өнімдерін шығаратын зауыт ашылады. «Kazakh Invest» және «Dal Holding» түрік компаниясы арасындағы өзара түсіністік туралы меморандумның аясында көкөніс қоймасын, газ турбиналық электр станциясын құру мақсатында аумағы 200 гектарды құрайтын жылыжай кешені салынады. Сонымен қатар Kazakh Invest қытайлық Hangzhou Qiandaohu xinLong Sci-tech компаниясымен көлемі 12 мың тонна балық және 2000 тонна уылдырықты құрайтын бекіре балығын өсіру және өңдеу туралы меморандумға қол қойды. Сондай-ақ, Алматы облысының әкімдігі мен «Phoenix Global DMCC» арасында жеміс өңдеу бойынша кластер құру туралы меморандумға қол қойылды.
- Мұнай және газ химия саласында: Kazakh Invest және БWest Hydrocarbons Commercial Investment компаниялары арасында келісімге қол қойылды, оның шеңберінде заманауи мұнай өңдеу зауыты салынады. Осы саладағы тағы бір қол қойылған меморандум қатарына «НИНТ» АЭА аумағында метанол мен олефинді өндіру жобасын іске асыру үшін Атырау облысының әкімдігі мен Сингапурдың WestGasOil компаниясы арасында өзара түсіністік меморандумы кірді.
- логистика саласында: «Semurg Invest» компаниясы және «Partnership Fund Invest» қоры арасында Құрық порты бойынша көп функциялы теңіз терминалының құрылысын жүзеге асыру туралы келісімге қол қойылды.
- IT-саласында: «КТЖ Экспресс» АҚ мен Trans.eu поляк компаниясымен «KTZ Express» үшін мультимодальды тасымалдау жүйесін құру бойынша IT-жобаны іске асыру туралы ынтымақтастық меморандумы. Сондай-ақ, «Kazakh Invest» және Францияның Idemia Identity және Security France компаниясы арасында Массачусетс бағдарламасы аясында автоматтандырылған фото/бейне түсірілім жүйесін, жол қозғалысы ережелерін бұзу, әуе жолаушылар туралы мәліметтерді жинаудың автоматтандырылған жүйесін құру және енгізу бойынша МЖӘ бағдарламасына қатысты жобаларды жүзеге асыру туралы өзара түсіністік туралы меморандумға қол қойылды.
- бөлшек сауда саласында: «Kazakh Invest» ұлттық компаниясы мен «Decathlon Kazakhstan» француз компаниясы арасындағы ынтымақтастық туралы меморандум шеңберінде спорттық киімдер мен жабдықтарды сату және одан кейін өндірісті оқшаулау (300 млн. АҚШ доллары, 4 800 жұмыс орны) мақсатында дүкендер желісі құрылады.
- ТМК саласында: Жамбыл облысының әкімдігі мен «Dal Holding» түрік компаниясы арасында Жамбыл облысындағы жылына 75 мың тонна барит концентратын өндіруге арналған тау-кен байыту комбинатын салу және пайдалануға беру туралы өзара түсіністік туралы меморандум.
- жаңартылатын энергия саласындағы: Қызылорда облысының әкімдігі мен «Total Eren» арасында, «Kazakh Invest» және «Eni SpA» арасындағы «Kazakh Invest» және «ECM Technologies» арасында, Қарағанды облысының әкімдігі мен «Шнайдер Электрик» арасында, Түркістан облысы әкімдігі мен Urbasolar арасында, «Kazakh Invest» және «North West Power Company» компаниясы және т.б. арасында өзара түсіністік пен ынтымақтастық туралы меморандумдарға қол қойылды.
Бұдан басқа Франция, Германия, Біріккен Араб Әмірліктері, Түркия, Польша, Ресей, Қытай және т.б. сияқты 13 елден трансұлттық компаниялармен сегіз жобаны жүзеге асыру туралы келісімге қол қойылды.
Анықтама:
The Kazakhstan Global Investment Roundtable (KGIR) - бұл 600-ге жуық ұйымның шақыру бойынша жиналған кездесуі, атап айтқанда халықаралық және қазақстандық коммерциялық және қаржылық басшыларының, инвесторлардың, пікір қайраткерлерінің және халықаралық бұқаралық ақпарат құралдарының өкілдерінің бірегей жиналысы. Бұл форум Қазақстан Республикасының Премьер-Министрі Бақытжан Сағынтаевтың бастауымен экономикалық даму үшін жауапты мемлекеттік органдардың өкілдерінің қатысуымен құрылған.
Қайнар көзі: invest.gov.kz
